Cytryniec chiński (Schisandra chinensis)
jego jagody należą do grupy ziół mających szczególnie znaczenie w tradycyjnej medycynie Chińskiej. Stosowane od czasów najwcześniejszych dynastii były niezwykle cenione dzięki zdolności do przedłużenia zdrowego i młodego wyglądu. Chińczycy powiadają, że w ciągu 100 dni stosowania krew zostaje oczyszczona, powraca młodzieńczy wygląd i ostrość wzroku, a wszystko to dzięki specyficznemu wpływowi na detoksyfikację i regenerację wątroby.
Cytryniec Chiński jest wieloletnim pnączem, należącym do rodziny cytryńcowatych. Jest to roślina odporna na mrozy wytrzymująca do ponad 30 stopni, osiągająca wysokość do około 12 metrów, występująca w wielu regionach Chin, Korei, Japonii i Rosji.
Łodygi Cytryńca o średnicy 1-2 cm, wijące się i giętkie wspinając się obrastają drzewa i krzewy lub ścielą się na podłożu. Ciemnozielone liście z czerwonymi ogonkami o kształcie eliptycznym wyrastają z brązowych pędów dając atrakcyjny wygląd tej roślinie. Cytryniec należy do roślin rozdzielnopłciowych, to znaczy, że na tej samej roślinie występują jednocześnie kwiaty żeńskie i męskie. Kwiaty są drobne, koloru białego, czasem o odcieniu różowym lub kremowym, pojawiają się na przełomie miesiąca maja i czerwca. Owocuje od połowy sierpnia do połowy września, pokrywając się gronami jaskrawo czerwonych jagód o średnicy ok. 6 - 8 mm.
Surowcem zielarskim są głownie suszone jagody, które przypominają wyglądem pieprz z lekkim czerwonym zabarwieniem.
Schizandra jest równie uprawiana na dość dużą skale w krajach Azjatyckich, Rosji, Bułgarii oraz Stanach Zjednoczonych, zarówno jako roślina ozdobna jak i do celów konsumpcyjnych. Również w Polsce zaczyna wzbudzać pewne zainteresowanie, ale głównie jako roślina dekoracyjna.
Działanie i stosowanie:
Regularne picie herbaty z Cytryńca ma wywierać bardzo pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne, poprawiając dobre samopoczucie, wzrost energii, ostrość myślenia.
Herbata z suszonych jagód posiada wspaniały aromatyczny smak, można ją parzyć w termosie; 4 - 5 łyżeczek jagód zalać na ok. 15 minut dwoma szklankami wrzątku lub przygotować wywar wg. starej Chińskiej metody, czyli 2 do 4 łyżek stołowych jagód zalać wodą (2 szklanki) i doprowadzić do wrzenia, kontynuować gotowanie na zmniejszonym ogniu do 12 minut. Jagody można używać kilkakrotnie dopóki nie stracą koloru i smaku.
Wywar ten może okazać się jednak za mocny dla niektórych osób i lepiej na początek pić go z dodatkiem przegotowanej wody w proporcji pół na pół.
Dwie lub trzy szklanki dziennie wystarczają do osiągnięcia terapeutycznego efektu.
Cytryniec posiada również opinię efektywnego toniku seksualnego, działającego zarówno na kobiety jak i mężczyzn, 5 mililitrów ekstraktu dodane do lampki wina wywołuje przyjemnym relaksujący nastrój.
Schizandra jest też efektywnym adaptenem. Do adaptenów zaliczamy leki roślinne o zdolności regulacyjnej, pomagające przystosować się do sytuacji stresowych, wpływając na system odpornościowy w ten sposób, że jest on w stanie zwalczyć problemy chorobowe w bardzo szerokim zakresie. Schizandra jest stosowana w zastępstwie Żeńszenia, jak również często z nim kombinowana dla zwiększenia efektu terapeutycznego.
Zawiera też masę witaminy C i A. Dodatkowo studia przeprowadzone w Chinach wykazały, że aktywne związki Schizandry są efektywne przeciwko żółtaczce wywołanej przez czynniki zarówno biologiczne, jak i chemiczne.
Badania potwierdziły również niezwykle silną aktywność detoksyfikacyjną Cytryńca w przypadku zatrucia wątroby toksycznymi związkami chemicznymi. Cytryniec zawiera pond 20 aktywnych związków mających wpływ detoksyfikacyjny na wątrobę.
Uprawa:
Cytryniec jest światłolubny, jednak młode sadzonki dużo lepiej rosną w cieniu. Należy sadzić cytryńca zawsze przy ścianie domu, szopy, altanki czy płotu od zachodu, aby był zasłonięty przed zimnymi wiatrami oraz promieniami wschodzącego słońca, gdyż bezpośrednie nasłonecznienie może mu szkodzić. Charakteryzuje się wysoką odpornością na niską temperaturę, szczególnie starsze okazy, wytrzymuje nawet do – 40oC. Dobrze znosi zanieczyszczone powietrze.
Nie znosi ciężkich gleb i zalewania. Na glebach ciężkich i zlewnych rośnie bardzo słabo. Gleba powinna być żyzna, stale wilgotna, co można osiągnąć drogą ściółkowania torfem, nawozem, świeżo ściętą trawą w promieniu około półtora metra od rośliny. Ściółkę usuwamy jesienią, aby nie stworzyć idealnych warunków dla myszy i nornic. Warto też dodać trochę wapna w okolice pnącza.
Trzeba pamiętać, iż Cytryniec Chiński nie jest wytrzymały na suszę.
Ponieważ system korzeniowy cytryńca jest płytki nie wolno przekopywać ziemi i spulchniać głębiej niż na 5 cm. Odczyn gleby winien być neutralny.